Nederland en Europa 'Kloof tussen retoriek en werkelijkheid'

donderdag 27 juni 2013, 11:28

DEN HAAG (PDC) - Boekpresentatie en debat over studie naar Nederlandse Europadebat na 1945: 'Verloren consensus'

"Euroscepsis, de kritische of zelfs wantrouwende opstelling in ‘Den Haag’ tegenover ‘Brussel’, is vooral een toon. De verwevenheid met de Europese Unie is zo groot dat Nederland in de praktijk met handen en voeten vastzit aan Europese kaders. Het Europadebat lijdt onder een kloof tussen retoriek en werkelijkheid."

Die stelling verdedigt Anjo Harryvan, universitair docent in Groningen en een van de auteurs over een nieuwe studie over Nederland en Europa na 1945: Verloren Consensus.

Die studie, met bijdragen van verschillende auteurs en onder redactie van professor Jan van der Harst en Anjo Harryvan, - onder auspiciën van het Montesquieu Instituut - wordt vanmiddag in Den Haag gepresenteerd. Oud-Kamervoorzitter Frans Weisglas (VVD) en Tweede Kamerlid Harry van Bommel (SP) nemen het eerste exemplaar in ontvangst, gevolgd door een debat onder leiding van het oud-Kamerlid Jan Schinkelshoek (CDA).

Verloren Consensus: Europa in het Nederlands parlementair-politieke debat, 1945-2012 - zoals het boek voluit heet - is een studie waarvoor het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis te Nijmegen en het Documentatiecentrum voor Nederlandse Politieke Partijen van de Rijksuniversiteit Groningen tekenen. Binnen het kader van het Montesquieu Instituut zijn beide instituten in oktober 2008 gestart met het onderzoek naar de geschiedschrijving van het debat over de Europese integratie in de Nederlandse politiek sinds de Tweede Wereldoorlog.

De periode na 1945 overziende, komen Harryvan en Van der Harst tot de conclusie dat de aanvankelijke praktische eenstemmigheid over Europa, de Europese samenwerking en de Europese integratie in de Nederlandse politiek is verdampt. Het referendum over de zgn. Europese Grondwet (2005) maakte duidelijk dat ‘de politieke eendracht sterk afweek van de gevoelens in de samenleving’. Maar er waren al eerder breuklijnen.

‘Het Nederlandse Europadebat heeft een aanzienlijke verandering ondergaan sinds het begin van de jaren negentig en vooral sinds het Grondwetsreferendum van 2005’, stellen Harryvan en Van der Harst. ‘Toch is de permissieve consensus die stamt uit de periode daarvoor niet verdwenen. Er is voortgaande ruime publieke ondersteuning van het Nederlandse lidmaatschap van de Europese Unie.’

Door het toenemende proces van politisering is het Europadebat in Nederland sinds kort genormaliseerd, meent Harryvan. "Er zijn voor- en (grote groepen) tegenstanders die Europa niet langer als taboe-onderwerp beschouwen (zoals in het verleden dikwijls het geval was), maar als een regulier thema waarover felle discussie mogelijk is."

Noot voor redacties:

De boekpresentatie en aansluitend het debat vindt vanmiddag plaats in het Nutshuis om 15:00 uur.

Informatie bij Liesbeth Weijs via l.weijs@montesquieu-instituut.nl of via 070-363 0105