Reflectiekamer

mr. Peter Coenen is verbonden aan de faculteit Rechten op de Universiteit van Maastricht

Benoeming

De Eerste Kamer ontstond in 1815, voornamelijk onder Belgische invloed, met als doel de adel een vaste plaats te geven in de StatenGeneraal. Aanvankelijk werden de leden van de Eerste Kamer door de Koning gekozen "uit hen die door diensten aan den Staat bewezen, door hunne geboorte of gegoedheid onder de aanzienlijksten van de lande behoren". Gezien deze ontstaansgeschiedenis kan men de vergelijking trekken met het House of Lords in het Verenigd Koninkrijk. De Lords worden niet gekozen, maar benoemd door de kroon. Het House of Lords kent heden ten dage 26 zogenaamde Lords Spiritual, die de kerk van Engeland vertegenwoordigen. Verder hebben Lords Temporal zitting in het House of Lords. In deze categorie kan men dan weer Life peers en hereditary peers onderscheiden. De Life peers worden benoemd voor het leven door de kroon op advies van de minister- president. Hun titel en plaats in de Lords wordt niet overgedragen na hun dood. Veruit de meeste Lords op dit moment zijn Life Peers. Hereditary peers erven hun titel en plaats in de Lords en deze wordt na hun door overgedragen op hun erfgenamen. De meeste Hereditary Peers verloren hun plaats in de Lords op basis van de House of Lords Act 1999. Op het moment zijn er nog slechts 92 Hereditary Peers in de Lords, op een totaal van rond de 790 leden. 

Rol

Inmiddels worden de leden van de Eerste Kamer niet langer benoemd door de Koning, maar deze historische overweging is wel van belang om te kijken naar de rol van de Eerste Kamer. De Eerste Kamer wordt vaak een reflectiekamer genoemd. De handhaving van de Eerste Kamer na de afscheiding van België werd in 1848 door minister Donker Curtius gemotiveerd met de stelling dat de taak van de Eerste Kamer lag "niet in het stichten van het goede, maar in het voorkomen van het kwade". Ook hier kan men een interessante gelijkenis zien met het House of Lords. Ondanks dat een groot gedeelte van de Lords benoemd worden op basis van hun politieke ervaring, is zulke ervaring niet van belang voor alle Lords. Sommige Lords worden benoemd voor hun specifieke bekwaamheid op uiteenlopende gebieden, zoals bijvoorbeeld het recht, het bedrijfsleven, sport en educatie. Het House of Lords wordt gekarakteriseerd door een vergaande politieke onafhankelijkheid. Deze onafhankelijkheid vloeit voort uit het feit dat Lords benoemd worden voor het leven en dat lidmaatschap van een politieke partij geen noodzaak is om tot Lord benoemd te worden. In het wetgevingsproces is deze onafhankelijkheid van de Lords van groot belang. Hierbij is het relevant op te merken dat zowel het Verenigd Koninkrijk als Nederland constitutionele toetsing verbieden aan de rechterlijke macht. Door dit verbod is de rol als reflectiekamer van de Eerste Kamer en het House of Lords van groot belang in het wetgevingsproces. Juist door deze onafhankelijkheid en deskundigheid is het House of Lords in staat haar functie als reflectiekamer te vervullen. Bezien vanuit het licht van de benoeming en rol van het House of Lords is het misschien een goed idee om eens na te denken over de rol van de Eerste Kamer en of een grotere politieke onafhankelijkheid van de Eerste Kamer wenselijk is.