Er is te veel ruis op de buis

Yvonne Zonderop, zelfstandig journalist en programmamaker, is oud-adjunct-hoofdredacteur van De Volkskrant

Een politicus die de pers openlijk tegen de haren instrijkt – dat zie je niet elke dag. Maar de Amsterdamse wethouder Andree van Es (Groen Links) aarzelde niet bij de uitreiking van de Anne Vondelingprijs aan Ferry Mingelen. Journalisten zitten het parlement te dicht op de huid, en dat is niet goed voor de berichtgeving, betoogde ze. Ze zijn mede-spelbepaler geworden – twitterend met en over elkaar. Het vertroebelt hun blik. Hoe valt anders te verklaren dat de vorming van de Kunduz-coalitie de voltallige pers met stomheid sloeg?

Volgens Van Es is de parlementaire pers toe aan zelfreflectie: wat is haar taak in een tijd vol technologische verandering? Maar de suggestie lijkt (nog) niet opgepikt. Met de verkiezingen in aantocht buitelen de quootjes, de tweets en de nieuwtjes juist over elkaar heen. Voor wie eigenlijk, luidt de vraag.

Journalisten denken dat kijkers en lezers uit zijn op spanning – en dat ze anders afhaken of overlopen naar de concurrent. Daarom worden we overvoerd met wedstrijdjes en persoonlijke noten – en komt het saaie en taaie beleid slechts zo nu en dan op de voorgrond. Politieke partijen, op hun beurt, denken dat journalisten geen verhaal zien zonder conflict. Ze zoomen in op de punten waarop ze van andere partijen verschillen. De politiek wordt aldus een arena vol meningsverschilletjes die vervolgens weer overbrugd moeten worden in een coalitie; een kluwen waaruit de journalistieke en de politieke inbreng haast niet meer kan worden ontward; leuk voor de insiders.

Maurice de Hond en de zijnen varen er wel bij. Weer drie zetels veranderd in de peiling, weer een bericht op alle nieuwssites. Dit is wat Sjoerd de Jong, ombudsman van NRC Handelsblad, het meerstemmig unisono heeft gedoopt. Nederland  mag veel media tellen; ze berichten vaak hetzelfde.

Maar is het ook waar wat al die media melden?  Woedt er een strijd tussen Roemer en Rutte over wie op 12 september de grootste partij zal blijken te zijn? Of is er iets anders aan de hand? Wordt de partij van de niet-stemmers volgende maand opnieuw de grootste? En concentreert onderwijl het politieke discours zich op de anderhalf miljoen kijkers van DDWD en Pauw & Witteman? Zo ja, waar blijven dan die overige vijftien miljoen?

Het zijn vragen die reflectie en distantie vereisen. ‘We komen er niet met risicoloze soundbytes en de haastige jacht op kiezers, kijkers en lezers’, zei Andree van Es terecht. Mag het een beetje minder ons-kent-ons? Dat kan de berichtgeving aan lezers, kijkers en stemmers enkel ten goede komen.