'Regeerakkoorden als keurslijf'

Vergelijkende studie naar coalitievorming

Ministers en topambtenaren voelen zich hogelijk ingesnoerd door regeerakkoorden. Internationaal vergelijkend onderzoek naar 'Coalition Government' toont aan dat coalitieafspraken in de Nederlandse politiek sterk leidend zijn.
Meer dan tweederde van de gemaakte regeerafspraken tussen coalitiepartijen [70 procent] wordt vertaald in wetten en regels. En meer dan de helft [60 procent] van belangrijke beslissingen van ministers gaat terug op het regeerakkoord.

Het onderzoek in Nederland, onderdeel van de studie 'Coalition Government and Party Mandate', is uitgevoerd door Catherine Moury, docent aan de universiteit van Lissabon, en Arco Timmermans, onderzoeksdirecteur van het Montesquieu Instituut.
'Hoewel ze zich relatief vrij voelen om met nieuwe initiatieven te komen, vinden ministers en ambtenaren dat ze loyaal moeten zijn aan het coalitieakkoord. En dat ze in moeilijkheden komen, als ze dat niet zouden doen', schrijven ze.

Foto: Serge Ligtenberg

Marga Klompé was de eerste. Sinds enkele weken staat in de Tweede Kamer ook een borstbeeld van de eerste vrouwelijke minister. Naast al die mannenbeelden. Klompé werd minister voor Maatschappelijk Werk in het vierde en laatste kabinet-Drees (1956-1958), de eerste van in totaal 30 vrouwelijke ministers tot en met Rutte II.
Binnen haar partij, de Katholieke Volkspartij (KVP), oefende Klompé achter de schermen grote invloed uit – als éminence grise, zo blijkt uit een recente biografie. Piet de Jong had binnen zijn kabinet naar eigen zeggen te maken met een ‘stevige minister’. Als premier ging Ruud Lubbers in de jaren ’80 vaak bij haar langs aan het Smidswater in Den Haag.

De Tweede Kamer moet ministers voor hun beëdiging horen.

Willibrord van Beek, oud-kamerlid voor de VVD, versus Gerard Schouw, kamerlid voor D66.

Bert van den Braak

Er staat te veel in onze Grondwet en daar mag best wel wat van worden verwijderd. Dat stelde VVD-Tweede Kamerlid Ard van der Steur tijdens een op 20 november gehouden mini-symposium over 'Het Tweede Kamerlid en de Grondwet'. Van der Steur (die zijn uitspraken op persoonlijke titel deed) vindt dat bijvoorbeeld grondwettelijke bepalingen over het recht op vrijetijdsbesteding, over waterschappen, maar ook over het aantal Tweede en Eerste Kamerleden best geschrapt kunnen worden. Veel bepalingen hebben volgens hem, vanwege de zware procedure voor grondwetsherziening, een te conserverende werking.

Misschien heeft hij wat dat betreft wel een punt, zoals hij ook terecht vraagtekens zet bij de wijze waarop in ons land grondwetsherzieningen kunnen worden gerealiseerd. Belangrijker nog dan deze inhoudelijke inbreng waren zijn pleidooien voor een algemeen debat over de Grondwet en voor vergroting van het bewustzijn onder Kamerleden van de betekenis van onze constitutie. In mijn eigen bijdrage hield ik eenzelfde pleidooi.

Kunt u deze nieuwsbrief niet goed lezen? Bekijk dan de online versie.