De Hofvijver - Politiek van Den Haag tot Brussel MONTESQUIEU INSTITUUT - van wetenschap naar smaenleving
 
Nieuwsbrief jaargang3, nummer 36, 25 november 2013
 
Koninkrijksnummer
 

‘Willem I, geen Willem VI’

Start Koninkrijk 200 jaar geleden vol onzekerheden

Nederland begon 200 jaar geleden aan een onbestemd, onzeker avontuur.
Wie ‘1813’ ziet als een blauwdruk voor de moderne parlementaire democratie, de constitutionele monarchie en de gecentraliseerde eenheidsstaat van 2013, doet enkele veel te grote stappen.
Uit het nieuwe standaardwerk over de parlementaire geschiedenis, De Eerste Honderdvijftig Jaar, onder eindredactie van Joop van den Berg, valt op te maken dat de teruggekeerde Oranjevorst veel ambities had. Maar bij aankomst in Scheveningen had hij geen idee hoe het zo aflopen. Hoe groot zou zijn nieuwe land zijn? Zou het inderdaad een koninkrijk worden? Hoe veel macht zou hij krijgen?
Een ding stond voor de latere koning vast: het moest een nieuw begin zijn. ‘Geen Willem VI, maar Willem I.’

 

Koninkrijk & postzegel

Plaat van de maand
herinneringspostzegel 1963

Vijftig jaar geleden kwam er een speciale postzegel uit. Dat 150 jaar eerder de Oranjes in Scheveningen weer voet aan de wal zetten en het Koninkrijk der Nederlanden min of meer begint, was in 1963 aanleiding voor de uitgifte van een kleine serie postzegels. Meestal vielen die verjaardagsfeestjes voor het Koninkrijk sober uit. Het Parlementair Documentatiecentrum dook in de geschiedenis en laat zien dat het parlement vaak verstek liet gaan. Alleen in 1863 was er belangstelling, die bijna resulteerde in sloop van het Binnenhof. Maar een ‘Paleis voor de Staten-Generaal’ kwam er uiteindelijk niet.

 

 
Partners in beeld
Kaart met provincies Friesland, Groningen, Drenthe, een stukje Overijssel en de Noord-Oostpolder Muur met verkiezingsaffiches

Houdbare
eenheidsstaat?

Hoe houdzaam is de gedecentraliseerde eenheidsstaat uit 1813? Onderzoek uit Maastricht.

Van Kamerclub tot
campagnemachine

Partijen hebben zich in 200 jaar ontwikkeld van Kamerclubs tot campagnemachines. Analyse uit Groningen.

Lees verder > Lees verder >
Kap van station Lissabon Vergadering in wat later de Tweede Kamerzaal zou worden

Van Wenen
naar Lissabon

Tussen het Congres van Wenen en het Verdrag van Lissabon ligt een lange geschiedenis. Beschouwing uit Maastricht.

Politiek
zonder partijen

Na 1813 was er volop politiek in het nieuwe Koninkrijk. Maar zonder partijen. Bericht uit Nijmegen.

Lees verder > Lees verder >

 

1813

Voor en tegen

De betekenis van ‘1813’ wordt overschat.

Historicus Matthijs Lok (Universiteit van Amsterdam) versus senator Gerrit Holdijk (SGP).

Matthijs Lok > Gerrit Holdijk >

 

1813, een feestje waard

Column

Ank Bijleveld-Schouten

Ank Bijleveld-Schouten, voorzitter Nationaal Comité 200 jaar Koninkrijk

Het volk stond met duizend man te juichen en te dansen, toen prins Willem Frederik als bij wonder landde. Dat is de teneur van negentiende eeuwse beschrijvingen van de gebeurtenissen op het strand van Scheveningen op 30 november 1813. Inmiddels weten we dat er niet veel mensen waren en dat het al avond werd op dat strand. Scheveningen heeft vanaf 1838 de landing eens in de 25 jaar gevierd en vanaf 1888 bovendien met opvoeringen, reenactments. Ook dit jaar gebeurt dat. De viering in Scheveningen is eens in de 25 jaar, de nationale viering eens in de 50 jaar.

Er wordt soms gevraagd waarom 1813 nu een feestje waard is. Vanaf de eerste viering in 1863 is het antwoord daarop steevast geweest dat in 1813 de onafhankelijkheid werd hersteld en een nieuw begin werd gemaakt. De inwoners wilden in 1813 Napoleon kwijt en weer zelfstandig zijn, zoals in de tijd van de Republiek der Verenigde Nederlanden. Tegelijk wilde men echter in 1813 een aantal ’Franse’ vernieuwingen behouden, waaronder een constitutie, centraal bestuur (met ministeries), scheiding van kerk en staat en onafhankelijke rechtspraak.

 

En verder

Nieuws
Capaciteitsgroep Publieksrecht, Maastricht

Koninkrijk der Nederlanden: 200 of 60 jaar? Vraagtekens van MI (Maastricht).

Parlementair Documentatie Centrum, Leiden

Eerst nog dienaar des Konings, na 200 jaar aangewezen op het parlement. Onderzoek van PDC (Den Haag).

Parlementair Documentatie Centrum, Leiden

De bijzondere, zelfs soms wat curieuze grondwet van het nieuwe Nederland. Overzicht van PDC (Den Haag).

Logo Uva

Omstreden cadeau in 1863: een paleis voor de Staten-Generaal. Geschiedenis van Jouke Turpijn (Amsterdam).

Centrum voor Parlementaire Geschiedenis, Nijmegen

Ver na 1813 ontwikkelde het koningschap zich tot een neutrale macht in de politiek. Jaarboek CPG (Nijmegen)

 

 
 

Partners


Campus Den HaagCapaciteitsgroep Publieksrecht, MaastrichtCentrum voor Parlementaire Geschiedenis, NijmegenUniversiteit GroningenParlementair Documentatie Centrum, Leiden

 

Agenda

2 december 2013,
Den Haag

'De jaren zestig op het Binnenhof'
Symposium.

10 december 2013,
Den Haag

'The spirit of '45'
Film en debat.

18 december 2013,
Den Haag

'De wereld verandert in hoog tempo; kan Europa het allemaal wel bijhouden?'
Haagsch College met Jaap de Hoop Scheffer.

 

Cartoon

Koning Lodewijk Napoleon

De eerste Hollandse koning, Lodewijk Napoleon, broer van de Franse keizer, was populairder dan lange tijd aangenomen.

 

Holland is vrij. Alle partijschap heeft opgehouden. Al het geledene is vergeeten en vergeeven.

Gijsbert Karel van Hogendorp, in een proclamatie bij de ‘bevrijding’ van Nederland in op 17 november 1813.

 

Uw mening

Ook zo’n heimwee naar de Republiek der zeven verenigde Nederlanden?


[eens] [oneens]

 

Minder koninkrijken

grafiek

Sinds 200 jaar is het aantal koninkrijken in Europa fors gedaald.

 

Staatslieden in 1813


- G.K. van Hogendorp,
lid algemeen bestuur
- F.A. van der Duyn van Maasdam,
lid algemeen bestuur
- J.M. Kemper,
commissaris-generaal in Amsterdam
- C. A. Fannius Scholten,
commissaris-generaal in Amsterdam
- A.R. Falck,
secretaris algemeen bestuur
- E. Canneman,
commissaris-generaal voor financiën

 

'Erfenissen' van koning Willem I


- De Nederlandsche Bank
- de dienstplicht
- het Staatsblad
- Militaire Willemsorde en Orde Nederlandse Leeuw
- Nederlandse Handel-Maatschappij
- Koninklijke Militaire Academie
- Burgerlijk Wetboek

 

Subsidiegevers


logo ministerie OCW Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
logo Universiteit Maastricht Maastricht Universiteit
logo Gemeente Maastricht Gemeente Maastricht
logo Provincie Limburg Provincie Limburg

 

Colofon

De Hofvijver is een uitgave van het Montesquieu Instituut en zijn partners.

 

Aan- en afmelden

Hier kunt u zich aanmelden voor deze nieuwsbrief.

Deze brief niet meer ontvangen? U kunt zich hier afmelden.

 

Parlement.com

Kiezers
Partijen
Tweede Kamer
Eerste Kamer
Regering
Polder
Europa

Europa-Nu.nl

Praktisch Europa
Europa in de wereld
Nederland en Europa
Hot Issues
Beleid en toekomst
Wie doet wat
Wat komt eraan

Montesquieu-Instituut.nl

Het instituut
Onderzoek
Onderwijs
Activiteiten
Publicaties
Europa
Nederland