De verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn een referendum over Europa.

Nederland heeft de Europese Unie ontdekt. Na 60 jaar lidmaatschap van de EU en haar voorgangers is het debat over Europese samenwerking eindelijk volop losgebarsten. Met als gevolg dat  ‘Europa’ het meest prominente onderwerp van de aanstaande verkiezingen voor de Tweede Kamer vormt. Politici en burgers worden gedwongen tot een duidelijke positiebepaling. Dat is grote winst, want het project van Europese integratie is te bepalend en invloedrijk om nog langer te negeren. Decennialang was Europese samenwerking een non-issue voor politici, pers en publieke opinie. Pas na de val van de Berlijnse muur en het Verdrag van Maastricht begint in Europa het politieke en publieke debat over de gewenste richting en intensiteit van Europese integratie enigszins op gang te komen. Nederland liep daarbij niet bepaald voorop. Het Europese discours kwam hier pas op gang rond het referendum over het grondwettelijke verdrag van de EU in 2005. Nu was dat referendum een gedrocht waarbij een gecompliceerde verdragstekst tot een zwart-wit zaak werd gereduceerd. Daarom is het goed dat Nederland op 12 september opnieuw de kans krijgt om zich over de EU uit te spreken, zonder dat het om een simpel ja of nee gaat. Een eleganter soort vervolg-referendum dus. Ook al gaan de verkiezingen over meer dan alleen de EU, door de prominente EU-thematiek gaan we ons eindelijk na 60 jaar Europese samenwerking serieus buigen over de vraag hoe wij ons tot de andere staten en burgers in ons werelddeel willen verhouden. De partijprogramma’s bieden gelukkig sterk uiteenlopende visies op de EU, dus er valt voor de Nederlandse burger wat te kiezen.

Peter A. ’t Lam, HBO-docent Communicatie, Hogeschool Inholland te Amsterdam/Diemen. Promoveerde in februari 2012 aan de Vrije Universiteit op een onderzoek naar de invloed van EU-berichtgeving in Europese dagbladen op de publieke meningsvorming (“Impressions of European Integration, a comparative analysis of the impact of EU news in European newspapers on European audiences")