Hoe de kloof te dichten?

Hoe kan er voor worden gezorgd dat kiezers zich weer kunnen vinden in wat politiek en bestuur bedenken? Dat was een van de meest prangende vragen van de Masterclass 2012 van het Montesquieu Instituut.

De Masterclass 2012 loopt ten einde. De studenten zijn druk bezig de eindpaper te schrijven. Een hele klus, die inhoudelijk teruggrijpt op een maandenlange serie colleges, een bezoek aan Brusselse instanties, de gastvrijheid van de Poolse ambassade en twee sessies waar de studenten de opzet van hun eindpaper konden toetsen aan reacties van medestudenten en stafleden van het Montesquieu Instituut.

De serie colleges begon met een inleiding over crisis. Wat is een crisis en hoe kun je die bestuderen? Wat en wie speelt allemaal een rol bij crises? Met andere woorden: er is een crisis! Of - toch niet?

Terwijl vrijwel alle docenten allerlei aspecten van de crisis in Europa en de consequenties voor Nederland behandelden, werd het idee dat er een fundamentele crisis is in een van de colleges totaal overhoop gegooid. Daarvoor zorgde professor Arjo Klamer die de puntjes nog eens scherp op de i zette. Hij lokte felle discussies uit en daar was het ook om begonnen.

De crisis lijkt een economische crisis te zijn, maar het betreft toch ook vooral een crisis in de maatschappij: society. Er is iets met het onderling vertrouwen aan de hand. Er moet dus niet slechts aan de economie gewerkt worden, maat juist ook aan de onderlinge samenhang en het onderlinge vertrouwen in de Europese Unie. Hiervoor is het noodzakelijk dat kritisch gekeken wordt naar wat er gebeurt: wat zeggen de media, wat wordt er door allerlei orakelende politici en andere deskundigen gemeld? Niet klakkeloos alles maar overnemen, maar en eigen mening vormen. Met andere woorden een frisse blik is noodzakelijk en dit is zeker waar bij het bekijken van de Europese politieke arena.

Als er al een algemeen thema gevonden kan worden als conclusie van de Masterclass, is dat het erg moeilijk is voor de huidige generatie politici en beleidsmakers de kloof tussen hen en het electoraat te dichten. Legitimiteit was een terugkerend thema. Hoe legitiem is het huidge beleid en als die legitimiteit beperkt is, hoe kan er dan voor gezorgd worden dat het electoraat zich weer kan vinden in de beleidsvoornemens en de daadwerkelijk uitvoering daarvan.

De politici zijn gewaarschuwd: hier ligt het probleem en de studenten van de Montesquieu Masterclass 2012 hebben dit haarfijn in de gaten.

De Masterclass zal op 21 juni worden afgesloten als de studenten die met succes de serie colleges hebben afgesloten hun diploma krijgen. Dat gebeurt aan het Binnenhof in de Kamer van Reflectie: Eerste Kamer. De diplomering zal worden afgesloten met een receptie. Ook daar kan teruggeblikt worden: nagedacht over het onderwerp van de Masterclass en voor de studenten betekent dit dat ze weer een stukje dichter bij de afronding van hun studie zijn gekomen. De toekomst lonkt: ook voor een legitiem Europa?